Waarom stellen we eigenlijk diagnoses? Waarom kijken we niet gewoon naar de persoon, en de hulpvraag? Het is een vaak gehoorde discussie: een diagnose stellen of niet? Aan de ene kant wordt gezegd dat mensen zichzelf moeten kunnen zijn, en dat labeltjes daar niet bij helpen. Aan de andere kant hoor je dat die labeltjes ook veel kunnen verklaren en ervoor zorgen dat mensen de juiste hulp krijgen. Wat is dan de goede aanpak voor de psychiatrie? Diagnoses stellen en daarop behandelen, of zonder diagnose de hulpvraag behandelen? In deze blog leg ik uit waarom ik denk dat beide níet de juiste aanpak zijn en hoe het wel zou moeten.
Hulpvraag of diagnose?
“Die labeltjes maken toch ook niet uit, jij bent gewoon Laura en je bent goed zoals je bent!”
Dat klopt. Ik ben goed zoals ik ben. En dat geldt ook voor al die anderen met (of zonder!) diagnose. De vraag is alleen of ik me zo goed had gevoeld als ik nooit een diagnose had gekregen. En of ik me zo goed had gevoeld als er alléén naar mijn diagnose werd gekeken. Welke hulp had ik gekregen? Laten we eens een paar van mijn hulpvragen onderzoeken.
Tics
Slaapproblemen
De juiste aanpak
Het voorbeeld van mijn slaapproblemen is wat mij betreft het meest duidelijk wanneer je beide vormen van aanpak tegenover elkaar zou zetten. De aanpak op basis van hulpvraag heb ik namelijk tientallen jaren gedaan. Dat heeft nooit iets opgeleverd. Daarentegen loste de aanpak op basis van diagnose mijn probleem in een week op.
Bij het voorbeeld van mijn tics ligt het genuanceerder. Het zou namelijk de keuze van de cliënt moeten zijn of er een behandeling voor tics wordt gestart of niet. De diagnose bepaalt niet: de cliënt bepaalt, samen met de hulpverlener. Maar om écht te kunnen kiezen is het wel belangrijk om te weten dat het om tics gaat en waar ze vandaan komen. De kans dat je anders schadelijk bezig bent is groot.
Veel ruimte tussen zwart en wit
Belangrijk is om je te realiseren dat deze ‘midden-aanpak’ vooral van belang is voor aandoeningen die je in principe je hele leven houdt. Veel psychiatrische aandoeningen kan je wegbehandelen. Maar ADHD, Tourette, autisme etc. niet. Daarvoor gelden levenslang andere regels. Het is niet zo dat ik niet genoeg mijn best deed omdat slaaphygiëne niet werkte, het zijn de ADHD en DSPS die ervoor zorgen dat dit niet genoeg was voor mij. En dat mag. Dat is oké. Daar zit geen oordeel aan. Net zo goed als dat ik niet oordeel over dat mensen zonder ADHD vaak zo verschrikkelijk traag denken! Die mensen hebben de diagnose neurotypisch, en dat is ook prima. Zo’n labeltje geeft uitleg en voorkomt vaak veel frustratie.
Er zit zóveel ruimte tussen een aanpak alleen op basis van een diagnose en alleen op basis van een hulpvraag. Volgens mij moeten we het veel vaker hebben over welke tint grijs het beste werkt. Want de wereld is niet zwart of wit. En wij al helemaal niet.
P.s. Is je reactie dat je het zó extreem nooit zou doen? Dan begrijp je het! Het is niet het één of het ander, we moeten op zoek naar de juiste middenweg.