In de lijstjes met positieve eigenschappen zie je het vaak: kinderen met Tourette of autisme zijn heel eerlijk. Ze liegen nooit! Toch is het zo dat wanneer je dit hardop zegt, er veel ouders tegengas geven. En ook ouders van kinderen met ADHD hoor ik vaak zeggen dat hun kind zoveel liegt. Dit liegen is heel moeilijk te begrijpen en nog moeilijker aan te pakken. Ik snap de frustratie heel goed: waarom blijft je kind nou liegen?!
Een voorbeeld
In deze blog probeer ik je uit te leggen waarom het toch niet altijd liegen is. In bepaalde gevallen – vaak de meest hardnekkige – voelt het voor je kind namelijk niet als liegen. Dan voelt de waarheid als liegen. Ik leg het je uit aan de hand van een voorbeeld:
Stel, je beklimt de Eiffeltoren. Onderaan staat een bordje: 720 treden. De beklimming is moeilijk en zwaar en je bent SUPER trots als je eindelijk boven bent. Je wil deze trots graag delen. Wanneer je weer beneden bent, bel je een vriendin en vertel je dat je helemaal naar boven geklommen bent; wel meer dan 1000 treden!
In dit voorbeeld weet je heel goed hoeveel treden je beklommen hebt, er stond immers een bordje. Het waren er 720. De vriendin die je belt weet dit niet. Je vertelt haar dat het er meer dan 1000 waren. Is dit de waarheid? Nee. Dit is overdrijven en je kunt het ook liegen noemen. Waarom zeg je dan toch meer dan 1000? Dat zou zomaar kunnen omdat je emoties en gevoelens extremer ervaart.
Gevoel vs. werkelijkheid
Voor je gevoel was het écht héél hoog, heb je écht héél veel treden beklommen. Het leken er wel meer dan 1000! Toen het was gelukt, was je écht héél trots: wat een prestatie! 720 Treden geeft niet voldoende aan hoe hoog het was en hoeveel treden je hebt beklommen. Het geeft ook niet voldoende aan hoe trots je bent op jezelf. Om de werkelijkheid ‘passend te maken’ bij jouw gevoel en emoties, overdrijf je. ‘Meer dan 1000’ past beter, dus dat is wat je zegt.
De werkelijke waarheid verandert hier niet door: het zijn nog steeds 720 treden. Maar door je overweldigende emoties heb je de neiging om te overdrijven. Voor mensen zonder deze extreme emoties kunnen 720 treden al klinken als heel hoog en heel moeilijk. De werkelijkheid past bij hun emoties. Voor kinderen (en volwassenen) met overweldigende emoties is dat niet zo. Daarom hebben wij (ja, wij) eerder de neiging om de werkelijkheid dus ook maar iets ‘overweldigend’ te maken. Dan past het bij onze emoties.
Een beetje overdrijven
Je kan het zo zien: er zijn twee feiten, (1) je hebt 720 treden beklommen en (2) je bent éxtreem trots. Die matchen niet bij elkaar. Je kunt dan tegen jezelf zeggen dat je minder trots moet zijn, maar dat is niet leuk en ook nog eens erg moeilijk. Als het mogelijk is, is het dus veel fijner om dat eerste feit een beetje op te blazen! En wanneer iemand de details van dat feit niet weet (je vriendin weet niet hoeveel treden de Eiffeltoren heeft), dan is dat mogelijk!
Het kan dus best zijn dat je kind ‘overdrijven’ niet als liegen ervaart. Ik schaam me er ook nog altijd voor dat ik af en toe overdrijf of ‘lieg’. Zo ervaar ik het echt niet! Je kan je kind daarom beter uitleggen dat mensen het vaak wel als liegen zien. Een goede afspraak kan dan zijn dat je kind tegen jou wel mag overdrijven, maar tegen andere mensen niet.
Ik snap dat dit een ingewikkeld verhaal is. Snap je het nog niet helemaal, of wil je meer voorbeelden? Stuur mij je voorbeeld(en) via Facebook Messenger of laura@tictalkmore.nl en als ik er genoeg heb, ga ik mijn best doen ze te verklaren!
Wil je meer leren over overweldigende emoties, en dan vooral de emotie die het meest voorkomt, woede? Klik hier!